تامین ۹۲ درصدی کالای مورد نیاز فولاد مبارکه از داخل کشور

بهروز راعی: امروز، حمایت از اقتصاد و تولید داخل به عنوان یک راهبرد اساســی در همـــــه کشـــورهــای توسعهیافته یا در حال توسعه در دستور کار قرار دارد تا جایی که حتی بسیاری از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی با اعمال تعرفههایی هر چند غیرمتعارف، درصدد حمایت از اشتغال و صنایع داخلی خود برآمدهاند.
در کشور ما نیز چندین سال است از سوی رهبر معظم انقلاب به این امر تاکید شده است. بدیهی است در دنیای به شدت رقابتی امروز فقط کشورهایی میتوانند در چرخه رقابت باقی بمانند که از نظر تولید ناخالص ملی به خوداتکایی رسیده باشند و این مهم بهدست نمیآید، مگر اینکه با عزمی همگانی از تولید ملی و اقتصاد داخلی حمایت کنیم. در ادامه گفتوگو با مهندس مهدی تولائیان، معاون خرید فولاد مبارکه، درباره دیدگاه و عملکرد این شرکت با توجه به تولیدکنندگان داخلی و استفاده از کالای ایرانی را میخوانید.
فولاد مبارکه برای حمایت از کالای ایرانی و بیشترین بهرهگیری از توان داخل کشور چه مسیری را در پیش گرفته و چه اقداماتی انجام داده است؟
از صنعت فولاد در تمام دنیا به عنوان صنعت مادر و پایهگذار بسیاری از صنایع بزرگ نام برده میشود. در کشور ما نیز در بالادست زنجیره تامین این صنعت، معادن سنگ آهن و سایر تامینکنندگان مواد اولیه قرار دارند و در پاییندست آن نیز شرکتها و تولیدکنندگانی هستند که با استفاده از انواع ورق و دیگر محصولات فولادی در کارخانههای خود، محصولات نهایی را تولید میکنند و بهدست مصرفکننده میرسانند. به طور مشخص از آغاز بهرهبرداری فولاد مبارکه حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد تجهیزات و اقلام موردنیاز این شرکت ازجمله اسکلت فلزی، به دلیل نبود دانش فنی ساخت، از خارج از کشور تامین میشد اما با توجه به اهمیت انتقال دانش فنی و منافعی که با بومیسازی عاید کشور میشد، فولاد مبارکه برای توانمندسازی شرکتهای داخلی و پیمانکاران مرتبط با این صنعت به گونهای حرکت کرد که اکنون با افتخار اعلام میکنیم ۱۰۰ درصد سنگآهن، حدود ۸۰ درصد مواد اولیه و انرژی و ۹۲ درصد کالاهای موردنیاز فولاد مبارکه از داخل کشور تامین میشود. البته برای درصد بسیار کم باقی مانده هم با شرکتهای مختلف رایزنی شده تا با دانش داخلی بتوان اقلام موردنیاز را در داخل تولید و تامین کرد؛ به عنوان مثال، یکی از اقلام بسیار مهم در کورههای قوس الکتریکی، الکترودهای گرافیتی است و تامین آن یکی از چالشهای بزرگ فولادسازانی است که به روش کوره قوس الکتریکی تولید میکنند. در این زمینه از سوی فولاد مبارکه و ایمیدرو سرمایهگذاریهای کلانی شده است که امیدواریم هر چه زودتر به ثمر برسد.
کالای مورد نیاز فولاد مبارکه چگونه تامین میشود؟
حدود ۸۱ درصد کالای موردنیاز فولاد مبارکه به مواد اولیه و انرژی مربوط میشود که کمتر از یک درصد آن وارداتی است. همان گونه که اشاره شد یکی از آنها الکترودهای گرافیتی و دیگری فروآلیاژها هستند که دستیابی به دانش و توانمندی تولید داخل و جایگزین کردن آنها را در دستور کار قرار دادهایم. از ۱۹ درصد دیگر، ۲ درصد در گروه مواد مصرفی است که شامل لباس، کفش، بلبرینگ و کالاهایی از این قبیل میشود. بیش از ۹۰ درصد محصولات این گروه در داخل کشور تولید میشود و ۱۰ درصد باقیمانده شامل نوارهای نقاله و گروههای بلبرینگ از خارج وارد میشود؛ البته برای این مورد هم با شرکتهای داخلی هماهنگی به عمل آمده است و به دنبال انتقال دانش فنی تولید آنها در داخل کشور هستیم. از گروه مواد مصرفی نیز ۸/۹۹ درصد آن از محل داخل تامین میشود.
همچنین از گروه ماشینآلات و قطعات یدکی که در مجموع ۶ درصد از کل خرید فولاد مبارکه را تشکیل میدهد، بیش از ۵۵ درصد، داخلی است. آنچه از خارج از کشور وارد میشود، بیشتر مربوط میشود به قطعات کاتالوگ آیتم که بیشتر جنبه خاص (specific) برای یک سازنده خاص دارد. در این باره نیز فولاد مبارکه به دنبال جایگزین کردن این کالاها با برندهای ایرانی است و به موفقیتهای زیادی نیز در این زمینه دست یافته است.
کالایی وجود دارد که دانش فنی ساخت آن در داخل وجود نداشته باشد؟
بله. برخی اقلام که اکنون وارداتی هستند، به دلایل استراتژیک در داخل کشور تولید نمیشوند. البته در این باره نیز تلاش بر این است که کالاهای جایگزین ایرانی برای آنها در نظر بگیریم تا هم توان تولید داخلی را افزایش دهیم و هم وابستگی به خارج از کشور را کمتر کنیم.
تجهیزات و اقلام بومیسازی شده از نظر کیفیت در چه سطحی است؟
در بسیاری از گروه کالاها، عملکرد تولیدات شرکتهای داخلی نسبت به تولیدات خارجی بهتر بوده است و این برای فولاد مبارکه و شرکتهای تامینکننده آن مایه افتخار است. در مجموع کمتر از ۸ درصد خرید کل شرکت به وسیله شرکتهای خارجی تامین میشود. البته در همه بخشها از جمله قراردادها، تجهیزات و مواد اولیه، با توجه به اقدامات انجام شده، امیدواریم در یکی دو سال آینده، این میزان نیز از داخل کشور تامین شود.
چند مورد از دستاوردهای بزرگ بومیسازی در فولاد مبارکه را نام ببرید.
در بخش تولید لولههای ریفورمر با استفاده از دانش فنی شرکتهای سازنده اصلی و با همت شرکتهای داخلی توانستیم اقلام یاد شده را تحت لیسانس و دانش شرکت داخلی بومیسازی کنیم. در بخش غلتکها و چرخ دندههای حساس هم توانستهایم نیاز خود را از داخل تامین کنیم. این در حالی است که عملکرد این کالاها از نمونههای خارجی بهتر است تا جایی که حتی شرکتهای سازنده ایرانی این محصول نسبت به صادرات آنها نیز اقدام کردهاند. در بخش نسوزها، پودر قالب و مواد اولیه مثل سیپیسی (cpc) تولیدات داخلی را آغاز کردهایم که به تولید انبوه رسیده است.

درباره انتقال دانش فنی بیشتر توضیح دهید.
براساس توافقــــات انجام شـــده، تعـــــدادی از شرکتهای معتبــر اروپـــــایی، کارخـــانـــههای فولادسازی خود را در ایران احداث کردهاند تا با مدیریت و سرمایه خارجی و نیروی کار ایرانی، برخی محصولات فناوری بالا را در ایران تولید کرده و به بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند. حتی گاهی برخی شرکتها قراردادهای طولانیمدت با آنها بستهاند.
دستاورد این بومیسازیها چیست؟
مهمترین فایده آن، انتقال دانش فنی است و اینکه با این اقدامات، ایران میتواند فناوری ساخت کارخانههای فولاد را در اختیار داشته باشد؛ همچنین با همت شرکتهای ایرانی میتوانیم محصولاتی با کیفیت بهتر تولید کنیم. افزون بر اینها، اشتغالزایی و انتقال سرمایه خارجی به داخل کشور نیز از دیگر فواید مهم این اقدامات است.
در بخش معاونت خرید فولاد مبارکه چه تدابیری اندیشیده شده تا بتوان از توانمندی همه سازندگان استفاده کرد؟
فولاد مبارکه سامانهای به نام بانک اطلاعات تامینکنندگان تشکیل داده است. در این بانک اطلاعاتی سعی شده کالاهای متفاوت به گروههای مختلف تقسیمبندی شود تا بانک جامعی از تمامی تامینکنندگان در هر حوزه تهیه شود. تمرکز فولاد مبارکه بر تقویت گروه کالاهایی است که تامینکننده خارجی یا تامینکنندگان ایرانی به تعداد کم دارد یا محصولات موجود، کیفیت موردنظر را ندارند. به طور کلی در این بخش به جایی رسیدهایم که ۴هزارو ۴۲۸ تامینکننده در شبکه تامین فولاد مبارکه ثبت شده است.
برای تداوم این راه موفقیتآمیز چه کارهایی انجام شده است؟
مهمترین کاری که میتوانیم انجام دهیم این است که به شرکتهای داخلی و خارجی تضمین بدهیم که اگر انتقال دانش فنی به داخل کشور انجام شود کالای تولیدشده آنها را در درازمدت خواهیم خرید. میتوانیم ادعا کنیم در چند سال گذشته جهشهای بزرگی در انتقال دانش فنی انجام شده است که تا پایان امسال در عمل نتایج درخشانتری از این کار به نمایش گذاشته خواهد شد و بخش بیشتری از اقلام تولید داخل به بازار عرضه میشود. باید اظهار کرد هیچ کالا و تجهیزی در صنعت فولاد نیست که فولاد مبارکه برای تولید آن در کشور برنامهریزی نکرده باشد.
به طور کلی نقش فولاد مبارکه را در فرآیند انتقال دانش فنی چگونه ارزیابی میکنید؟
فولاد مبارکه با انتقال دانش فنی صنعت فولاد به کشور در واقع موتور محرک تمام صنایع است و آنها را رشد داده است. در این فرآیند، پیمانکاران، شرکتهای سازنده و شرکتهای نصاب بسیار قوی در کشور شکل گرفتهاند. در واقع فولاد مبارکه با خطری که قبول کرد به خوبی توانست شرایطی را فراهم کند که شرکتها و سازندگان داخلی در کنار شرکتهای خارجی رشد کنند و به توانمندی و قابلیت بسیار بالایی برسند. در این بازه زمانی، تجهیزات بسیار حساسی برای کامل شدن زنجیره تامین فولاد کشور تولید شد که به نوبه خود به این موفقیتهای ارزشمند افتخار میکنم. این باعث افتخار ما است که به شرکتهای سازنده خارجی اعلام میکنیم از اقلام بومیسازی شده در کشور خود رضایت کامل داریم چراکه در بسیاری موارد، تجهیزات ایرانی عملکرد بهتری نسبت به نمونههای خارجی آن داشته است.
سخن آخر
شجاعت شرکتهای ایرانی برای وارد شدن به بحث بومیسازی و تولید داخل به همراه اقدامات فولاد مبارکه در این راه قابل تقدیر است. نتیجه این زحمتها برای ارتقای دانش فنی کشور و اینکه زنجیره تامین صنعت فولاد کشور کامل شود، باعث شده کارکنان فولاد مبارکه و شرکتهای سازنده داخلی به عملکرد خود افتخار کنند.
منبع:اخبارفلزات