نقش کمرنگ واحدهای کوچک تولیدی شمشهای آهن و فولاد
از مهمترین چالشهای تحقق سند چشمانداز توسعه صنعت فولاد تا سال ۱۴۰۴، عدم حضور پررنگ بخش کوچک خصوصی در زنجیره فولاد ایران است.
به عقیده کارشناسان صنعت فولاد، جایگاه بخشهای کوچک خصوصی باید مورد توجه جدی قرار بگیرد و به عبارتی لازم است سهم بخش خصوصی در این حوزه و ظرفیت کل فولاد کشور ارتقا یابد. در این گزارش ظرفیت تولید واحدهای فعال در زمینه تولید شمش های فولادی مورد بررسی قرار گرفته است.
چالش های موجود در راه رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد
طبق برنامهریزیهای انجام شده ظرفیت تولید فولاد کشور تا پایان سند چشمانداز توسعه ۱۴۰۴ باید به بیش از ۵۵ میلیون تن برسد، و این در حالی است که چالشهای بسیاری برای رسیدن به این هدف وجود دارد؛ از جمله چالشهای مهم برای تحقق این چشمانداز، عدم حضور پررنگ بخش کوچک خصوصی در زنجیره فولاد ایران است. در حال حاضر عمده تولید فولاد ایران توسط ۴ هلدینگ بزرگ این حوزه صورت می گیرد و سایر واحدهای کوچک، نقش تعیینکننده زیادی در تولید ندارند. در وضعیت کنونی و به ویژه در سالهای اخیر، بخش کوچک صنعت فولاد با مشکلات عمدهای مواجه بوده که کمبود منابع مالی، تأمین مواد اولیه، چالشهای هزینه تولید، ضعف در بازار رقابت و ناتوانی در رقابت با شرکتهای دولتی و شبه دولتی و… تنها چند مورد از بزرگترین چالشهای این بخش است، البته باید به این نکته اشاره داشت که ضعفهای مرحله تولید و قیمت تمامشده محصولات بخش خصوصی نیز در بازاریابی و کشف بازارهای جدید و پایدار بیتأثیر نبوده است.
فعالیت بیش از ۱۲۰ واحد فعال صنعتی در زمینه تولید فولاد خام
در حال حاضر طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت بیش از ۱۲۰ واحد فعال صنعتی در زمینه تولید فولاد خام فعالیت دارند که عمده تولیدات آنها شمشهای فولادی (شامل بیلت، بلوم و اسلب) است. محصول تعداد محدودی از این واحدها شمش چدن است. ۴ مجموعه بزرگ تولیدی ایران یعنی (فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، شرکت ملی فولاد ایران و ذوب آهن اصفهان) که دارای زیرمجموعههای متعدد هستند، مجموعا حدود ۷۸ درصد از محصولات نیمهساخته فولادی ایران را تولید میکنند.
عمده تولید نیمهساختههای فولادی ایران بهصورت اسلب است
ظرفیت اسمی تولید محصولات نیمهساخته فولادی این هلدینگها و زیرمجموعههای آنها حدود ۲۰ میلیون تن در سال است، ولی میزان تولید واقعی سال ۱۳۹۵ حدود ۱۴ میلیون و ۴۱۹ هزارتن بود. میزان تولید سایر شرکتهای کوچک تولیدی برابر با ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تن (۲۲درصد از کل تولیدات) بود، این در حالی است طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت حدود ۱۰۰ واحد کوچک در تولید شمشهای فولادی با مجموع ظرفیت اسمی حدود ۱۰ میلیون تن محصولات نیمهساخته در کشور فعال هستند؛ یعنی بهطور میانگین این واحدها با ۴۰ درصد ظرفیت خود فعالیت میکنند. عمده تولید نیمهساختههای فولادی ایران بهصورت اسلب است که توسط فولاد هرمزگان و فولاد خوزستان تولید میگردد.
طبق اطلاعات منتشر شده وزارت صمت حدود ۱۱۰ واحد فعال به جز واحدهای بزرگ با ظرفیت اسمی ۱۰ میلیون تن در کشور فعال هستند. این واحدها در ۴ دستهبندی بالای ۷۰۰ هزار تن، بین ۱۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن، بین ۳۰ تا ۱۰۰ هزار تن و کمتر از ۳۰ هزار تن دستهبندی شدهاند. ۳ واحد با ظرفیت اسمی تولید بالای ۷۰۰ هزار تن و ۱۷ واحد با ظرفیت اسمی بین ۱۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن و ۳۰ واحد با ظرفیت اسمی بین ۳۰ تا ۱۰۰ هزار تن در حال حاضر در کشور فعال هستند.
تعداد ۴۵ واحد نیز در ظرفیت اسمی کمتر از ۳۰ هزار تن فعال اند. قابل ذکر است که مجموع ظرفیت اسمی تولید واحدهای بالای ۷۰۰ هزار تن حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارتن و همچنین مجموع ظرفیت اسمی تولید واحدهای با ظرفیت متوسط بین ۱۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن حدود ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تن برآورد میشود.
منبع:اخبار فلزات