ریل فولادی و ویژگی آن
ریل فولادی نورد شده ایست که به شکل معین و بصورت دو ریل فلزی موازی روی ریل بندها نصب می گردد. هدف از ساخت و نصب ریل ها معمولاً جهت عبور واگن ها می باشد، بیشترین کاربرد ریل ها در صنعت راه آهن و مترو می باشد که
عموماً از فولادهایی با متریال CK45 و CK55 استفاده می گردد.
ریل فولادی نورد شده ایست که به شکل معین و بصورت دو ریل فلزی موازی روی ریل بندها نصب می گردد. هدف از ساخت و نصب ریل فولادی معمولاً جهت عبور واگن ها می باشد، بیشترین کاربرد ریل فولادی در صنعت راه آهن و مترو می باشد که عموماً از فولادهایی با متریال CK45 و CK55 استفاده می گردد.
فولاد CK45 دارای ۰٫۴۵ درصد کربن و ۰٫۲۵ درصد سیلیسیم و ۰٫۶۵ درصد منگنز می باشد. در ساخت ریل ها عموماً از چهارپهلو و تسمه های ST52 ، ST37 و یا فولادهای CK45 و CK55 استفاده می گردد، راه آهن از دو ریل فولادی با فاصله عرضی ثابت تشکیل شده که بر روی بستر مسیر احداث می گردد.
بخش اصلی خط همان ریل فولادی است که دو وظیفه تحمل بار وسیله نقلیه و هدایت آن را به عهده دارد. بار وارده از چرخ در جهت توزیع نیروها در سطح بیشتر و انتقال آن به پارسنگها(بالاست) و زیرسازی بین تراورس تقسیم میشود.
ریلها و تراورسها به وسیله پیچها و پابند به همدیگر بسته شده و سازه واحدی به نام بست خط یا Panel را بهوجود میآورند. این سازه در برابر نیروهای افقی و عمودی حاصله از حرکت قطارها و تغییرات درجه حرارت محیط مقاومت است.
ریل از فولادی خاص با شکل و سطح مقطع ویژهای ساخته میشود تا هم نیروی وارده از سوی وسیله نقلیه را تحمل و به بستر منتقل کند و هم با اصطکاک کمتر که مقاومتی در حرکت وسیله نداشته باشد. وزن ریل ۷۵ کیلو گرم بر متر است. مقاومت انواع ریل متناسب با کاربرد ان بین ۷۰۰ تا ۱۴۰۰ کیلوگرم برمیلیمترمربع است.
ویژگی ریل فولادی :
از فولاد خاصی ساخته می شوند.
دارای مقطع خاصی از نظر ارتفاع پهنای کف و تیغه ریل می باشد
- ریل های راه آهن
- ریل های جرثقیلی
- ریل های معدنی
ریل فولادی را می توان بر اساس نوع کاربردی شان به ۳ دسته بشرح زیر تقسیم نمود :
- تیپ S –استاندارد اروپا
- تیپ R- استاندارد روس
- تیپ JIS-استاندارد ژاپن
- تیپ A- استاندارد مورد استفاده در جرثقیل
استاندارد ریل فولادی :
یکی از محصولات ذوب آهن، ریل U33 می باشد در حالی که راه آهن جمهوری اسلامی نیاز به ریل UIC60 داشت. همین امر موجب شد ذوب آهن مجموعه اقداماتی را برای تولید ریل مطابق استاندردهای جهانی آغاز نماید و حتی در سال ۸۶ مسئولان راهآهن و این شرکت فولادی موافقتنامه ای مبنی بر تولید ریل امضا کردند ولی این طرح به دلایل مختلف که مهمترین آن میل به واردات ریل بود، عقیم ماند.
در مجموع ۱۷ کشور در دنیا ریل تولید می کنند که با راه اندازی پروژه ریل ذوب آهن، ایران نیز به عنوان هجدهمین کشور به این جمع اضافه می شود. بیشترین حجم تولید ریل در دنیا متعلق به کشور چین با حدود ۵۵۰ هزار تن ریل در سال است. کشورهایی مانند ژاپن، آمریکا، اتریش، فرانسه، لهستان، ایتالیا، چین و… از جمله تولید کنندگان ریل در دنیا محسوب می شوند.
در ایران با وجود افتتاح طرحها و پروژههای ملی برای تولید ریل راهآهن، هنوز این صنعت به خودکفایی نرسیده و عمده ریلهای مورد استفاده، از محل واردات تأمین میشوند.
میزان مصرف و واردات ریل در خطوط ریلی ایران
به طور کلی، مصرف ریل در هر سال، بر پایه میزان بازسازی خطوط و احداث خطوط جدید می باشد. متداول ترین ریل های مورد استفاده در خطوط راه آهن پروفیل های UIC54 و UIC60 می باشند. با توجه به اینکه هر متر ریلUIC60حدود ۶۰ کیلوگرم وزن دارد، راه آهن برای هر کیلومتر ریل گذاری، نیاز به حدود ۱۲۰ تن ریل دارد. تا کنون ریل مورد نیاز، عمدتاً از کشورهای روسیه، چین، هند و شرکت های آلمانی و اتریشیThyssenkrupp و Voestalpine وارد شده است.
در حال حاضر میزان خطوط اصلی ریلی در کشور حدود ۹ هزار کیلومتر است که با توجه به سند چشم انداز۲۰ ساله کشور باید تا سال ۱۴۰۴ به ۲۵ هزار کیلومتر افزایش یابد. برای احداث ۱۶ هزار کیلومتر خطوط جدید ریلی طی ۱۲ سال آینده، باید سالانه به طور میانگین ۱۳۳۳ کیلومتر خطوط ریلی احداث گردد. افزون بر این، راه آهن باید طبق برنامه، سالانه ۳۰۰ کیلومتر بازسازی خطوط ریلی انجام دهد. این بدین معنا است که میانگین نیاز سالانه به ریل برای رسیدن به اهداف چشم انداز حدود ۲۰۰ هزار تن می باشد.
منبع: گرد آوردی در گروه صنعتی آهنکو