راهآهن، آرزوهای فولاد را بر باد میدهد؟!
در حالی این روزها فولادسازان در سودای ۵۵ میلیون تنی کردن تولید فولاد به سر میبرند که نقص زیرساختهای اساسی معدن از جمله راه آهن و آب میتواند جلوی تحقق اهداف تعیین شده را بگیرد.
با وجود اینکه گام های بلندی در تولید فولاد و تکمیل زنجیره فولادی کشور برداشته شده است و از جمله آن میتوان به رشد ظرفیت تولید ۱۷.۵ میلیون تن گندله و ۱۹ میلیون تن کنسانتره اشاره داشت و همچنین آمارها حاکی از آن است که صادرات فولاد کشور میتواند تا پایان سال به هشت میلیون تن برسد، در خصوص تحقق اهداف فولادی برنامه چشم انداز ابهاماتی وجود دارد.
تأمین آب و ایجاد شبکه ریلی، مهمترین معضلات بخش معدن
موضوعی که در رسیدن تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ وجود دارد، این است که باید ۴۰ درصد این رقم یعنی تقریباً ۲۳ میلیون تن از مواد تولید شده به بازارهای صادراتی ارسال شود که این عدد به این معناست که بر اساس برآوردها شبکه ریلی کشور باید ظرفیت جا به جایی ۱۱۰ میلیون تن کالا را فراهم کند. بنابر اظهار کارشناسان مهمترین معضلات بخش معدن، دو موضوع تأمین آب و ایجاد شبکه ریلی ایده آل است، زیرا نیاز زیر ساختی مانند برق را میتوان از طریق احداث یک نیروگاه در همان مجتمع فولادی برطرف کرد، ولی بحث تأمین آب مجتمع های بزرگی همچون سنگان یا مجتمع های فولادی استان یزد نیاز به سرمایهگذاری زیادی دارد.
نیاز به سرمایه گذاری خارجی جهت توسعه بخش زیر ساخت معدن و صنایع معدنی
به گفته مدیرعامل شرکت ملی فولاد، توسعه بخش زیر ساخت معدن و صنایع معدنی که شامل نیازهای مربوط به راه، آب، برق و گاز میشود، به ۱۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی نیاز دارد که باید از طریق فاینانس تأمین شود. کارشناسان بر این باورند که رقم اعلام شده برای زیر ساختها اگرچه واقعی است ولی در کل بلند پروازانه است؛ به گونه ای که شاید بتوان دستیابی به آن را تقریباً ناممکن دانست.
دلیل ناممکن دانستن جذب چنین سرمایهای آن است که بر اساس اظهار نظر فعالین معدنی و کارشناسان اقتصادی، دولت نمیتواند برای این میزان از سرمایه ضمانت نامه صادر کند، زیرا منابع لازم برای تأمین مالی آن را در اختیار ندارد و مجموعه ای همانند سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) هم قدرت مالی لازم برای حمایت از چنین طرح هایی را ندارد. حتی پیشنهادی هم که در این رابطه مطرح میشود تشکیل کنسرسیومهای بزرگ بخش خصوصی برای رسیدن به سرمایه مورد نیاز است، اما به گفته کارشناسان با توجه به شرایط فعلی بانک مرکزی و داراییهای بخش خصوصی در مجموع میتواند دولت را نهایتاً به صدور یک میلیارد دلار ضمانت نامه راضی کند.
حل مسئله راه برای حمل مواد معدنی، موضوعی است که حتی پیشنهاد انجام مذاکره آن در سطح وزاری صنعت، معدن و تجارت و زاه وساختمان نیز عنوان شد ولی به نظر نمی رسد که این مذاکرات هم نان و آبی برای توسعه شبکه ریلی کشور داشته باشد. زیرا در این میان طرح هایی مطرح میشود که نمیتوان آن را عملیاتی دانست. به عنوان مثال از جمله این طرح ها افزایش عوارض جاده ها جهت ایجاد منابع مالی توسعه ریل بود که کارشناسان معتقدند که این قبیل طرح ها نه مورد تأیید هیئت دولت قرار میگیرد و نه مورد تأیید مجلس شورای اسلامی.
این توسعه نامتقارن ظرفیت تولید زنجیره فولادی و زیر ساخت ها، میتواند نهایتاً باعث شود حداقل تا زمان تعیین شده برای اهداف فولادی، یعنی سال ۱۴۰۴ نتوان به اهداف ۵۵ میلیون تنی دست یافت؛ مگر این که در این میان دولت تصمیمات ویژه ای برای این موضع اتخاذ کند.
منبع:ایسنا